CBDC a stablecoiny: Kluczowe różnice i co należy wiedzieć
Waluty cyfrowe zyskują coraz większe zainteresowanie w różnych sektorach i krajach, a idea społeczeństwa bezgotówkowego staje się coraz bardziej realna. Znane również jako pieniądz elektroniczny, waluty cyfrowe to nośniki wartości w formie cyfrowej, które ułatwiają płacenie za towary i usługi oraz realizację transakcji. W przeciwieństwie do tradycyjnych banknotów i monet, można nimi handlować wyłącznie za pośrednictwem komputerów lub telefonów komórkowych.
Z biegiem czasu wyewoluowały różne formy walut cyfrowych, takie jak Cyfrowe Waluty Banku Centralnego (CBDC) oraz kryptowaluty, w tym popularne stablecoiny. Choć obie formy służą różnym celom, zrozumienie kluczowych różnic między nimi jest niezbędne dla konsumentów, przedsiębiorców i inwestorów do podejmowania świadomych decyzji finansowych.
Czym są Cyfrowe Waluty Banków Centralnych (CBDC)?
Cyfrowa Waluta Banku Centralnego (CBDC) to cyfrowa forma pieniądza emitowana przez bank centralny danego kraju. Jej wartość jest ustalana przez ten bank i odpowiada wartości fizycznej waluty narodowej. CBDC może być używana tak samo jak gotówka – do dokonywania płatności, jako środek przechowywania wartości czy do rozliczania transakcji między firmami i instytucjami finansowymi.
Jednym z głównych celów tworzenia CBDC jest zwiększenie inkluzywności finansowej. Tradycyjne operacje z użyciem gotówki bywają skomplikowane i często wymagają fizycznej obecności, co może zniechęcać część społeczeństwa do aktywnego udziału w systemie finansowym. Wprowadzenie CBDC oferuje łatwość, wygodę i szeroką dostępność usług finansowych, co zachęca do większej partycypacji.
Dodatkowo CBDC usprawniają realizację przelewów i płatności transgranicznych przy niższych kosztach. Wykorzystanie technologii rozproszonego rejestru (DLT), podobnej do blockchain, pozwala na transfer środków bez barier geograficznych.
Kilka krajów już wdrożyło lub testuje CBDC. Wśród nich znajdują się Chiny (e-CNY), Indie (e-Rupia), Jamajka (JAM-DEX), Bahamy (Sand Dollar) oraz Rosja (rubel cyfrowy).
Rodzaje CBDC
Cyfrowe Waluty Banku Centralnego można podzielić na dwa główne typy, różniące się przeznaczeniem i dostępnością.
CBDC detaliczne
Są to waluty cyfrowe przeznaczone do powszechnego użytku, umożliwiające codzienne transakcje między konsumentami a firmami. Detaliczne CBDC mogą występować w dwóch formach: opartej na tokenach, gdzie użytkownicy anonimowo przeprowadzają transakcje za pomocą kluczy kryptograficznych, oraz opartej na kontach, która wymaga posiadania zweryfikowanego rachunku do realizacji płatności.
CBDC hurtowe
Ten rodzaj CBDC jest zarezerwowany dla transakcji międzybankowych i instytucji finansowych. Służy do rozliczania operacji o dużej wartości, które odbywają się rzadziej niż płatności detaliczne.
Czym są stablecoiny?
Stablecoiny to rodzaj kryptowalut, których wartość jest powiązana z innym aktywem, takim jak dolar amerykański, złoto czy inny towar, w celu utrzymania stabilnego kursu. Zostały stworzone jako odpowiedź na dużą zmienność cenową, która charakteryzuje inne kryptowaluty, takie jak Bitcoin, czyniąc je niepraktycznymi w codziennych transakcjach.
Dzięki powiązaniu wartości ze stabilnym aktywem, stablecoiny stały się atrakcyjnym wyborem dla sprzedawców detalicznych, instytucji i firm, ułatwiając realizację transakcji zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym.
Rodzaje stablecoinów w oparciu o mechanizmy zabezpieczające
Stabilność wartości stablecoinów jest utrzymywana dzięki różnym mechanizmom zabezpieczającym. Na tej podstawie można je podzielić na kilka rodzajów:
- Stablecoiny zabezpieczone walutą fiat: Ich wartość jest powiązana z tradycyjnymi walutami, takimi jak dolar amerykański (USD) czy euro (EUR), w stosunku 1:1. Emitent utrzymuje rezerwy w danej walucie jako zabezpieczenie. Przykłady to Tether (USDT), USD Coin (USDC) i Stasis EURO (EURS).
- Stablecoiny zabezpieczone kryptowalutami: Są wspierane przez rezerwy innych kryptowalut. Aby zniwelować ryzyko zmienności cenowej aktywów w rezerwach, są one przeważnie nadzabezpieczone (wartość zabezpieczenia jest wyższa niż wartość wyemitowanych stablecoinów). Przykładem jest DAI, którego stabilność gwarantują zabezpieczenia w postaci m.in. Ethereum (ETH), zarządzane przez protokół MakerDAO.
- Stablecoiny algorytmiczne: Utrzymują stabilność kursu za pomocą algorytmów i inteligentnych kontraktów, które automatycznie zarządzają podażą tokenów. Gdy cena rynkowa spada, podaż jest zmniejszana, a gdy rośnie – zwiększana. Przykładem jest Ampleforth (AMPL). Ten model bywa jednak ryzykowny, co pokazał upadek TerraUSD (UST).
- Stablecoiny zabezpieczone towarami: Są powiązane z fizycznymi aktywami, takimi jak złoto, metale szlachetne, nieruchomości czy ropa naftowa. Najpopularniejszym zabezpieczeniem jest złoto. Przykłady to Tether Gold (XAUT) i Paxos Gold (PAXG). Wartość tych stablecoinów może się wahać wraz z cenami towarów stanowiących ich zabezpieczenie.
Kluczowe różnice między CBDC a stablecoinami
Chociaż zarówno CBDC, jak i stablecoiny są walutami cyfrowymi, które przechowują wartość i ułatwiają transakcje, istnieje między nimi kilka fundamentalnych różnic.
| Cyfrowe Waluty Banku Centralnego (CBDC) | Stablecoiny | |
|---|---|---|
| Emitent | Bank centralny danego kraju. | Prywatne firmy, instytucje lub zdecentralizowane organizacje. |
| Zabezpieczenie | Zabezpieczone zaufaniem do banku centralnego i rezerwami państwowymi, tak jak fizyczna gotówka. | Zabezpieczone walutami fiat, towarami, kryptowalutami lub utrzymywane przez algorytmy. |
| Regulacje | W pełni regulowane przez agencje rządowe i instytucje nadzoru finansowego. | Częściowo regulowane lub nieregulowane, w zależności od emitenta i jurysdykcji. |
| Status prawny | Prawny środek płatniczy, oficjalna waluta kraju. | Nie są oficjalnym środkiem płatniczym. |
| Kontrola | Pełna kontrola rządu nad emisją, dystrybucją i użytkowaniem. | Kontrola sprawowana przez prywatny podmiot, scentralizowany lub zdecentralizowany. |
| Prywatność | Transakcje mogą być monitorowane przez rząd, co ogranicza prywatność. | Oferują wyższy stopień prywatności, zwłaszcza te emitowane przez podmioty zdecentralizowane. |
Zastosowanie CBDC i stablecoinów
Cyfrowe Waluty Banku Centralnego (CBDC) to elektronicznie emitowane pieniądze, które stanowią alternatywę dla fizycznej gotówki. Ich przyjęcie ma na celu zmniejszenie obciążeń związanych z obsługą gotówki, promowanie inkluzywności finansowej, zapewnienie płynnych transferów transgranicznych oraz usprawnienie świadczenia usług finansowych. CBDC umożliwiają również skuteczniejsze monitorowanie obiegu pieniądza i egzekwowanie przepisów, co może przyczynić się do poprawy polityki pieniężnej kraju.
Stablecoiny to z kolei waluty cyfrowe emitowane przez podmioty prywatne. Ich stała wartość sprawia, że są idealnym narzędziem do transakcji krajowych i międzynarodowych. Oprócz funkcji płatniczej, stablecoiny odgrywają kluczową rolę w ekosystemie zdecentralizowanych finansów (DeFi) i handlu kryptowalutami, oferując traderom mniej zmienną opcję do przechowywania kapitału.
Potencjalna przyszłość CBDC i stablecoinów
Szerokie zastosowanie stablecoinów w płatnościach, przekazach pieniężnych i przechowywaniu wartości pokazało ogromny potencjał stabilnych walut cyfrowych. Niewątpliwie zainspirowało to banki centralne na całym świecie do przyspieszenia prac nad własnymi CBDC.
Pojawiają się pytania, czy obie te formy walut cyfrowych mogą współistnieć, czy też będą ze sobą konkurować o dominację w sferze płatności cyfrowych. Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest ich współistnienie, ponieważ służą one nieco innym celom. CBDC funkcjonują jako prawny środek płatniczy, podczas gdy stablecoiny działają jako prywatne instrumenty płatnicze.
Istnieją jednak wyzwania. W przypadku CBDC główną obawą jest potencjalne stałe monitorowanie transakcji przez agencje rządowe, co zagraża prywatności użytkowników. Z kolei stablecoiny, zwłaszcza te w dużej mierze nieregulowane, niosą ryzyko braku odpowiedzialności w przypadku utraty powiązania z aktywem bazowym, jak pokazał upadek TerraUSD (UST). Obie waluty są również narażone na ataki cybernetyczne.
Ostatnie postępy w dziedzinie bezpieczeństwa i prywatności w technologii blockchain, a także wprowadzenie regulacji takich jak MiCA (Markets in Crypto-Assets) w Unii Europejskiej, są ważnymi krokami w kierunku budowy bezpiecznego cyfrowego systemu finansowego. Dalsza współpraca między twórcami technologii a decydentami politycznymi będzie kluczowa dla kształtowania przyszłości globalnych finansów.
Podsumowanie
Cyfrowe Waluty Banku Centralnego (CBDC) i stablecoiny to dwa odrębne, choć powiązane ze sobą, rodzaje walut cyfrowych. Różnią się pod względem podstaw działania, sposobu emisji, kontroli oraz docelowych zastosowań. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla pełnego obrazu ewoluującego krajobrazu finansowego.
Niemniej jednak obie waluty odgrywają istotną rolę w kształtowaniu przyszłości globalnego systemu finansowego, w którym granice geograficzne przestają być barierą dla przepływu kapitału.
Pamiętaj, że informacje zawarte w tym artykule nie stanowią porady inwestycyjnej. Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych należy przeprowadzić własną analizę lub skonsultować się z profesjonalnym doradcą.
Roman Klochko